Suzan Saderland Ajzaks; psihoanalitičarka vek ispred svog vremena

 

 

Suzan Saderland Ajzaks, britanska psihoanalitičarka, psiholog, pedagog i edukator rođena je u Boltonu u oblasti Lancashire 1885. godine u mnogobrojnoj porodici niže srednje klase. Majka joj je umrla kada je imala šest godina, a otac se ponovo oženio, što je značajno narušilo porodične odnose i uticalo na njeno odrastanje, pa je kao tinejdzer često ispoljavala veoma buntovno ponašanje. Proglasila je sebe ateistom i socijalistom, te ju je otac ispisao iz srednje škole, smatrajući da pod štetnim uticajem škole Suzan prkosi tradicionalnom porodičnom sistemu vrednosti i rigidnim patrijarhalnim i religioznim principima u svom vaspitanju. Iz revolta, ona očevo prezime Fairhurst menja u majčino devojačko Saderland i negde je njena celoživotna misija simbolično obeležena potragom za inovativnim, neformalnim, kreativnim, nerepresivnim pristupima podsticaju celokupnog psihološkog razvoja deteta.

Ona kasnije samovoljno nastavlja školovanje i studira u Mančesteru i Kembridžu, gde uči filozofiju, pedagogiju i psihologiju. Naročito interesovanje ispoljava za dečji razvoj i metodologiju odgajanja i edukacije u najranijem uzrastu. Potencirala je podsticanje dečje radoznalosti i kreativnosti u  obrazovanju. Godine 1914. se udaje za Wilijema Brirlija, botaničara, i sa njim prelazi u London, gde radi kao nastavnik na koledžu. Brak je potrajao svega 4 godine, kada se razvodi i u tom periodu počinje da se interesuje za psihoanalizu. Počinje psihoanalitičku edukaciju u Londonu, kod Džona Karla Flugela, zatim nekoliko meseci boravi u Beču, gde joj je analitičar i edukator bio Oto Rank. Po povratku u London postaje prvo pridruženi, a zatim i punopravni član Britanskog psihoanalitičkog društva. Godine 1922. se ponovo udaje za trgovca Nejtana Ajzaksa, koji će joj u kasnijim godinama biti značajna podrška u radu. Godine1923. izdaje prvi psihoanalitičarski rad na temu „Razlike među  polovima sa psihoanalitičarske tačke gledišta“ i počinje kliničku praksu iz psihoanalize za decu i odrasle. Budući da je posedovala izuzetnu darovitost kako u opservaciji i zapažanju, tako i u analitičkoj proceni i sintetičkom sumiranju impresija, koje je prezentovala kristalno jasnim verbalnim ekspresijama, bila je brilijantna kao klinički psiholog i psihoanalitičar, pisac-stvaralac i edukator. Godine1924. postaje direktor nove škole u Kembridžu (Malting House school) koja je imala izuzetno napredne ideje i eksperimentalne metode u vaspitanju i obrazovanju dece. Deca su boravila u neformalnim stimulativnim uslovima, u školi bez učionica, bogato opremljenoj sadržajima koji su bili vešto osmišljeni da omoguće slobodu pokreta, uma i duha deteta, uz pratnju edukatora koji samo daju osnovne postavke, smernice i podršku, a postavljaju samo granice koje čine okvir nužne stabilnosti i sigurnosti. Iako je škola radila svega pet godina, iznedrila je revolucionarni pristup u najranijem  obrazovanju dece, preteču modernih predškolskih ustanova, koji sveobuhvatno podstiče individualne potencijale deteta i temelji se na razvoju spontanosti, kreativnih sloboda, igre kao osnove svakog učenja i razvoja, pomeranju granica postignuća i mogućnosti deteta.

U to vreme je sarađivala i sa Melani Klajn, prišavši njenom psihoanalitičkom krugu i propagirajući njene ideje gde je završila i formalnu ličnu analizu i obuku kod analitičarke Džoan Riviere. Od 1929. do svoje smrti 1948. godine Suzan je objavila preko 10 knjiga iz dečje psihologije i pedagogije u kojima su, prošavši kroz prizmu psihoanalize, izneta bogata iskustva i saznanja o intelektualnom i socijalnom sazrevanju dece. (Nursery years 1929; The biological interests of young children 1929; The intelectual growth of young children 1930; Behaviour of young children 1930; The children we teach: Seven to eleven years 1932; The social development of young children:A study of beginnings 1933; The  psychological aspects of child development 1935; Child guidance.Suggestions for a clinic playroom 1936; The Cambridge evacuation survey. A wartime study in social welfare and education 1941; Childhood and after.Some essays and clinical studies 1948; Troubles of children and parents 1948; The nature and function of phantasy 1952.)

Suzan Saderland Ajzaks u svom delu propagirala je značaj podsticanja igre, fantazije i kreativnosti u razvoju individualnosti i ličnosti deteta. Dala je konceptualni okvir emocionalnog i kognitivnog razvoja u kome fantazija kao srž podsvesti postoji od samog rođenja, to su rudimenti misaonih procesa koji izranjaju iz telesnog iskustva i koji su utkani u temelje objektnih odnosa, jezika i samosvesti. Izvor fantazije je unutarnji, potekao iz instiktivnih pulzija, a spoljašnja stvarnost se postepeno i progresivno upliće u tkanje fantazmatskog. Fantazija postaje reprezent subjektivne psihičke realnosti, gde istovremeno odražava doživljene impulse, instinktivne porive i reakcije. U najranijem uzrastu dečja fantazija postaje dostupna opservaciji upravo kroz igru, koja je i medijator emocija, platforma za učenje i svojevrsni dečji produktivni rad . Igra je osnovni put detetove spoznaje i opštenja sa svetom.

Godinama je takođe pisala članke pod pseudonimom Ursula Wise, za poznati časopis Nursery world, čime je obučavala generacije majki pravilnom odgajanju i vaspitanju dece. Jedna od osnovnih postavki bila je da su roditelji prvi i najznačajniji učitelji svojoj deci. Vodila je kao direktor od 1933. do 1939. Department Dečjeg razvoja na Londonskom Institutu za obrazovanje, gde je u svom predavačkom radu prezentovala psihodinamske ideje u psihologiji dečjeg razvoja. Od 1935. pa do svoje smrti 1948. borila se sa opakom bolešću-rakom dojke i nizom drugih zdravstvenih problema, ali to je nije sprečilo da do samog kraja bude predana svom radu. Suzan Saderland Ajzaks je na maestralan način teorijska  psihoanalitička učenja Frojda, Pijažea, Melani Klajn i Ane Frojd testirala u praktičnom radu sa decom, u prirodnom, slobodnom i podsticajnom okruženju, a rezime iz ovog suočavanja teorije i prakse prevela na jezik razumljiv roditeljima i učiteljima kao buduće smernice u odgoju i obrazovanju. Godine 1950.  u Internacionalnom žurnalu za psihoanalizu Džon Rikman je napisao: „Suzan je stvorila psihoanalitički most između medicine i obrazovanja, koji je interpretirao jedno polje drugom“ i to je suštinski njen najveći doprinos nauci 20 veka. Utrla je put savremenoj pedagogiji, dečjoj psihologiji i psihoterapiji, toliko vizionarski i perspektivno da i savremenim stručnjacima na polju dečjeg razvoja ceo vek kasnije može poslužiti kao profesionalna agenda u usavršavanju i afirmaciji.

Margo Božinović-Stanojević, dečji psihijatar

 

Korišćeni izvori:

Philip Graham (London2009.) A biography of Susan Isaacs: A life freeing the minds of children

melanie-klein-trust.org.uk-Susan Sutherland Isaacs

ipscomb-bernarr.blogspot.com-The architecture of early childhood: Susan Isaacs

wikipedia.org-Susan Suterland Isaacs

encyclopedia.com-Isaacs, Susan (1885-1948)

nurseryworld.co.uk -Early years pioneers: Susan Isaacs

Slideplayer-Introduction to early childhood education